ჩაისუბანი

sof. Caisubani mdebareobs md. Caq­vis wylis qvemo dinebis marcxena mxa­res. administraciulad Sedis qobule­Tis municipalitetis SemadgenlobaSi.

sofeli gamoirCeva mdidari warsu­liT. nivTieri kulturis Zeglebis mi­xedviT Cans, rom uZveles adamianTa gansaxleba neoliTis epoqaSi (Zv.w. VIII-VII aTas­wleulSi) daiwyo. gvianbrin­jao-adrerkinis  xanaSi (Zv.w. II aTas­­wleulis bolo _ I aTaswleulis dasawyisi) aq funcionirebda metalur­giis (feradi, rkinis) erT-erTi mniSvne­lovani kera, romelic monawileobas Rebulobda ,,kolxuri kulturis” Camo­yalibebis procesSi. sofeli uZvelesi droidanve warmoadgenda transkav­kasiuri magistralis Semadgenel nawils da mTis gadasasvlelebiT Car­­Tuli iyo, rogorc samxreT-dasavleT saqarTvelos raionebTan, aseve antikur samyarosTan urTierTobis procesSi. arqeologiuri monacemebis mixedviT sofeli feodalur xanaSic mniS­vnelovan dasaxlebad gvevlineba.

uZvelesi warsulisa da tradicie­bis mqone sofeli gamoirCeva Tavisi kulturul-saganmanaTleblo moRvaweo­biT, 

ჩვენი სოფელი ,,ჩაისუბანი" ერთ-ერთი ულამაზესი სოფელია აჭარაში.სანამ ჩაქვის ხეობა თურქეთის გავლენის სფეროში მოექცეოდა სოფელს სავარაუდოდ რქმევია  ,,მესია", საეკლესიო სახელია და ნიშნავს წმინდა ადგილს.სოფელში არის ერთი ნაეკლესიარი და სამი ნასაყდრალი ადგილი, აგრეთვე ნაპოვნია ქვევრები, რაც იმის დასტურია რომ სოფელი უძველესი ქრისტიანული სოფელია. თურქების ბატონობის შემდეგ სოფელს სახელი შეუცვალეს და ერქვა  ,,დიდი ჯამე" რადგან ხეობიაში ყველაზე დიდი ჯამე ჩვენს სოფელში ყოფილა.სოფლის მცხოვრებთა ბედ-იღბალს მოლა ხოჯები განაგებდნენ

20-საუკუნის დასაწყისში სოფელშიდაიწყეს ჩაის პლანტაციის გაშენება.  .1921-22წლებში სოფელში გაიხსნა წერა-კითხვის შემსწავლელი სკოლა.1934 წლიდა სოფელს დაერქვა ჩაისუბანი.1937 წელს სოფელში აშენდა დაწყებითი განათლების სკოლა რომელიც მალე რვაწლიან სკოლად გადაკეთდა. 1984 წელს სოფელში აიგო ახალი 4სართულიანი საშუალო სკოლის შენობა. ამჟამად სოფელში ფუნქციონირებს ერთი საშუალო სკოლა, საბავშვო ბაღი, ამბულატორია, ტერიტორიული ორგანო და სასოფლო კლუბი.არქეოლოგიური წრის წევრების მიერ , სხვადასხვა დროს ს.ჩაისუბანში აღმოჩენილია აქამდე უცნობი ძეგლები:,,შუამთის მონასტერი" , ,,წყლის აუზი" ,,ნასაყდრალის გორის" ნეოლითური ხანის ნამოსახლარი, ელინისტური ხანისსამაროვანი. (იხ.პრეზენტაცია2)მოსწავლეების მიერ აღმოჩენილი ნივთიერი მასალა ბათუმის არქეოლოგიურ მუზეუმშია დაცული. სოფელი მტირალას ეროვნული პარკის ნაწილია და ტურისტების დაინტერესება ამ კუთხის მატერიალური კულტურის ძეგლებით საკმაოდ აქტუალურია.ჩაისუბანს თავისი ბუნებრივი სიმდიდრითა და სილამაზით ტურისტული განვითარების  მხრივ საუკეთესო პერსპექტივა გააჩნია, 

სოფელი ძალიან დიდია, მას მტირალას მთა  დაჰყურებს მტირალა არის ბუნებრივი ლადშაფტი,

რომელიც წარმოადგენს დაცულ ტერიტორიას, თავისი გეოგრაფიული მდებარეობით ადგილი აქვს უხვ ნალექიანობას, რაც განაპირობებს ხშირ ნისლს და ტროპიკული ტყის ეფექტს ტოვებს,  (იხ.პრეზენტაცია)

საკალმახეები, ნატურალური  თაფლის მეურნეობა, ციტრუსი, მშვენიერი ხედები, მდინარისა და მტირალას გათვალისწინებით, ყველაფერი მხოლოდ დასაწყისია, თავად უნდა ნახოს მსურველმა და დარწუნდება თუ რა მშვენიერია ჩვენი სოფელი თავისი სტუმართმოყვარული ტრადიციებით, თავისი წარსულით და დღევანდელი მდგომარეობით.

    თანამედროვე ქორწილებში   ძველი  ადათ-წესებიდან დღეს კიდევ შემორჩენილია ქორწილში ( იხ. პრეზენტაცია) ,, სადილის" მიტანა.  სადილში იგულისხმება: ბაქლავა, შექერლამა, ტკბილეულობა. ეს ძალიან ლამაზი და საუცხოო ცერემონიაა. სადილთან დაკავშირებით ასეთი თქულება არსებობს:

•,,ერთ კაცს ჰყოლია ძალიან ლამაზი ქალი, ეს კაცი ძალიან  მდიდარი ყოფილა, სამი ახალგაზრდისათვის დაუვალებია გემის აშენება. რადგან ფულზე არ უჭირდა, ოსტატებს უთხრა, გამზადებულ გემს რომ ჩაამაბარებთ, რასაც ითხოვთ მოგცემთო.

რა თქმაუნდა, ფულს გულისხმობდა. დაამთავრეს ახალგაზრდებმა სამუშაო. გემის პატრონმა თითოეულს ცალ-ცალკე გამოკითხა, თუ რას თხოულობდნენ შრომის საფასურად.სამივემ ასული მოსთხოვა ცოლად. სამივეს თანხმობა მისცა  უწინ კაცი სიტყვას არ გატეხდა და თავს მოიკლავდა.დაიბარა სამივე სხვადასხვა დღეს.ზის ეს კაცი სახლის წინ დაღონებული. გამოიარა ერთი მოხუცი და მოწყენის მიზეზი ჰკითხა .

    მან ყველაფერი უამბო. მოხუცმა უთხრა მაგაზე თუ დარდობ, საღამოს შენი ქალი, ვირი და ძაღლი გომურში ერთად დამწყვდიე პასუხს დილას გეტყვიო. ეს კაცი მართლა ასე მოიქცა. დილით შევიდა  გომურში და რას ხედავს,სამი ლამაზი ქალი ზის. მამამ ვერ გაარჩია, რომელი იყო მისი შვილი.

        გაუხარდა, რომ მიცემული სიტყვა არ გაუტყდებოდა და მისცა სამივე  ოსტატს ქალები. მას ხომ ერთადერთი ქალი ჰყავდა.

               მოენატრა შვილი, მაგრამ რომელთან მივიდეს არ იცის. ისევ მოხუცმა უშველა. უთხრა, გააკეტე ტკბილეულობა, მიდი მოსაკითხათ შვილებთან და შენ თვითონ მიხვდები რომელია შენი შვილიო. ეს კაცი მართლაც ასე მოიქცა. მიადგა პირველ სიძეს ჭიშკართან, შეიპატიჟეს.  მოიკითხა, ქალი როგორ რძლობსო. სიძემ უთხრა ძალიან კარგი მშრომელი ქალია, უთქმელად აკეთებს ყველაფერს, მაგრამ ხანდახან ისე გაჯიუტდება, არაფერი ეშველებაო. მიხვდა, რომ ეს ვირი იყო. გამოემშვიდობა და წავიდა მეორე სიძესთან. იქაც შეიპატიჟეს შინ და მოიკითხა ქალის ამბავი.სიძემ უთხრა, კარგი, საქმიანი ქალია, მაგრამ საღამომდე ძაღლივით ყეფს, მის გაკეთებულ საჭმელს გემო არ აქვსო. 

              მიხვდა, ეს ძაღლი ყოფილაო. მესამესთან რომ მივიდა, უთხრეს დაილოცა მისი გამზრდელი აკვანი, ნამდვილი ადამიანიაო. ამას კითხვა აღარ უნდოდა, მისი შვილი იყო. აქედან ყოფილა დარჩენილი,რომ ადამიანის სამი ჯიშიაა: ადამიანის, ვირის და ძაღლისა და სადილის მიტანის წესიც აქედან დარჩენილა .

   ჩვენს ფოლკლორულ ჯგუფს უამრავი მასალა აქვს მოძიებული, ქართული ზეპირსიტყვიერების ის არქაული ნიმუშები, რომლებიც შეიცავენ როგორც ზოგად, ისე კონკრეტულ მ,ონაცემებს აქ მცხოვრები მოსახლეობის უძველესი ისტორიის ყოფისა და კულტურის შესახებ( საწესო-რიტუალურ თქმულება-გადმოცემებს, ზღაპრებს, ლექს-სიმღერებს, ხალხურ მედიცინას, ხატოვან სიტყვა-თქმანს, ტოპონიმებს.

Cven varT gawevrianebuli SemoqmedebiT jgufSi ,,kabadoni”, romelSic gawevrianebulia 17 moswavle. jgufis mizania xalxSi gabneuli margalitebis droulad moZieba. vinc Cvens mier Segrovil masalebs gaecnoba aucileblad maTSi did sibrZnes ipovis, Caafiqrebs cxovrebis saWirboroto sakiTxebze, problemebze, romlebic odiTganve gadauWreli  yofila  da dResac problemad rCeba.  viwerT yvela Janris nimuSebs, zepirsityvierebis nimuSebs: Tqmuleba, legenda, zRapari, leqsi Sairi, andaza, gamocana, maxvilsityvaoba, Selocva Tu sxva, viyenebT Cveni skolis arqivs, sadac inaxeba am mxriv aw gansvenebuli Rvawlmosili, damsaxurebuli, maswavleblis n. yurSubaZis xelmZRvanelobiT mopovebuli is uamravi masala, romelic Cvenma wina Taobis moswavleebma moagroves da gadaarCines, ,,xalxSi gabneuli margalitebi” marTlac margalitebi, romelic Cveni tradiciebia, Cveni winaprebis mier Semonaxuli wes-Cveulebebi.

     konkursSi monawileobas vRebulobT Cveni gundis 5 wevri,:

1

2. vanda gvariSvili  

3. მაია nემსაძე

4. ნინო ბასილაძე

5. თინიკო ყურშუბაძე

6. Mmaia basilaZe

 Cveni xelmZRvanelebi arian informaciuli teqnologiebis menejeri-qeTevan Rlonti, 599133507
 biblioTekari gulsunda yurSubaZe, 599132854
  organizatori -  nana qaTamaZe